როდესაც ქვეყნის უმეტესობა თავს მართლმადიდებელ ქრისტიანად მიიჩნებს, (საქსტატის მიხედვით 85%), მსოფმხედევლობა სცდება კერძო სფეროს, ღრმად ერწყმის ქვეყნის სოციალურ სტრუქტურას, პოლიტიკურ სფეროსა და კულტურულ იდენტობას. დღევანდელ პოსტში სწორედ რელიგიის მრავლისმომცველ ფუნქციაზე ვისაუბრებ, რომელიც როგორც დადებითად მოქმედებს საზოგადოების ქცევასა და განვითარებაზე, ასევე ხელსაც უშლის.
ინსტიტუციური და საზოგადოებრივი გავლენა
საზოგადოებებში, სადაც ერთი რელიგია წარმოადგენს უმრავლესობას, ფუნქციონირებს, როგორც ძლიერი სოციალური ინსტიტუტი, ორგანიზაცია რა.
სოციალური ერთობა და კონტროლი:
რელიგია არეგულირებს პიროვნების ქცევას და ასრულებს საზოგადოების კონტროლის ფუნქციებს, მორალური ფასეულობების საფუძველზე. რელიგია ორიენტირებულია ჯგუფურ მიზნებზე ინდივიდუალურთან განსხვავებით და ლეგიტიმაციას უწევს სოციალურ წესრიგს.
ეროვნული იდენტობა:
რელიგია აძლიერებს ეროვნული იდენტობის ცნობიერებას, რომელიც ხშირად თავდაპირველად რელიგიურ იდენტობად არის ჩაფიქრებული. ასეთ შემთხვევაში რელიგიური თემის წევრობამ შეიძლება პატივისცემა გამოიწვიოს ადამიანის მიმართ, რომ სანდოა სოციალური და საქმიანი ურთიერთობებისთვის.
პოლიტიკური და ეკონომიკური ზეგავლენა:
სახელმწიფო რელიგიამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს ეკონომიკაზე, პოლიტიკაზე, კულტურასა და სოციალურ დაყოფაზე. მაქს ვებერის ნაშრომმა ხაზი გაუსვა, თუ როგორ მოახდინა მთავარმა მსოფლიო რელიგიებმა, თავისი ეთიკური რაციონალიზაციების საშუალებით, მნიშვნელოვანი გავლენა საზოგადოებების განვითარებასა და მსოფლიო ისტორიაზე. გარდა ამისა, ქვეყნებში ეკონომიკური ჩამორჩენა ან განვითარება ხშირად დაკავშირებულია უმრავლესობის რელიგიის კულტურულ და რელიგიურ მახასიათებლებთან.
სტატუსის განსაზღვრა:
დომინანტი რელიგიის გავლენით საზოგადოებაში ქცევა და სტატუსები ყალიბდება
სტატუსის განსაზღვრა:
რელიგიური იდენტობა შეიძლება გახდეს მნიშვნელოვანი სოციალური დაყოფის ფაქტორი. მაგალითად, გარკვეულმა რელიგიურმა მიმდევრობამ შეიძლება მიუთითოს სოციალურ სტატუსზე ან პრესტიჟზე. ინდოეთში, კასტური სისტემა ისტორიულად ინდუიზმის ხელშეწყობით იყო ჩამოყალიბებული, რაც ღვთიური წესრიგით განსაზღვრავდა ადამიანის სტატუსს.
გარიყვა და სტიგმატიზაცია:
ამის საპირისპიროდ, რელიგიური უმცირესობის წევრობამ შეიძლება გამოიწვიოს უმრავლესობის თვალში რეპუტაციის შელახვა ან "სტიგმატიზაცია".
ტრადიციონალიზმი და ავტორიტეტი:
ტრადიციული საზოგადოებები (სადაც მაღალიია ერთი რელიგიის გავლენა) მიდრეკილები არიან კონფორმიზმისკენ, რაც გამართლებულია ღვთიური წესრიგის რელიგიური მსოფლმხედველობით. რელიგიური აქტივობა შეიძლება იყოს სავალდებულო და უმრავლესობის რწმენით გამართლებული, ვიდრე ერთი ადამიანის არჩევანი.
სადაც რელიგიური მიმდევრობა უკიდურესად მაღალია, შეიძლება არსებობდეს დაძაბულობა ფორმალურ ქცევასა და გულწრფელ რწმენას შორის, განსაკუთრებით თანამედროვე კონტექსტებში:
რწმენის დივერგენცია უაღრესად რელიგიურ კონტექსტებში
სადაც რელიგიური მიმდევრობა უკიდურესად მაღალია, შეიძლება არსებობდეს დაძაბულობა ფორმალურ ქცევასა და გულწრფელ რწმენას შორის, განსაკუთრებით თანამედროვე კონტექსტებში:
საჯარო vs. პირადი რელიგიურობა:
თანამედროვე საზოგადოებაში ტენდენცია რელიგიის პირადულობისკენ იხრება, რაც მას ინდივიდუალური არჩევანის და სინდისის საკითხად აქცევს, ვიდრე საჯაროდ მხარდაჭერილ მოვალეობად. შეიძლება იყოს დიდი განსხვავება ფორმალურ მიმდევრობას (მაგ., ეკლესიაში დასწრება) და პირად რელიგიურ რწმენას შორის (მაგ. მე ეკლესიაში არ დავდივარ, არც მამაოებთან მაქვს ურთიერთობა მაგრამ ჩემთვის ვარ, ღმერთის მწამს და ვლოცულობ).
ზოგიერთ შემთხვევაში, ინდივიდები შეიძლება უფრო ხშირად დადიოდნენ ტაძრებში სოციალური როლის ან მოლოდინის შესრულების გამო, ვიდრე ღრმა, შინაგანი რელიგიურობის გამო. პირიქით, ზოგიერთი ღრმად მორწმუნე ადამიანი შეიძლება განცალკევებით ცხოვრობდეს საზოგადოებისგან (როგორიცაა განდეგილები), ხოლო საერო მიღწევებზე ორიენტირებული ინდივიდები (როგორიცაა არამორწმუნეები) უპირატესობას ანიჭებენ კარიერას, თვითგანვითარებას და შემოსავალს.
ასეთი მაღალრელიგიური საზოგადოების შესწავლისთვის საჭიროა იმის კვლადაკვალ ანალიზი და დაკვირვება თუ როგორ გარდაიქმნება უმრავლესობის რელიგიური ღირებულებები კონკრეტულ თავშეყრის ადგილებში, საზოგადოებრივ სიტუაციებში, ნორმებსა და ინსტიტუტებში. და როგორ აყალიბებს ის მოქალაქეების ერთიან აზროვნებას, ცნობიერებას და რათქმაუნდა, ერთი ადამიანის იდენტობას.
ასეთი მაღალრელიგიური საზოგადოების შესწავლისთვის საჭიროა იმის კვლადაკვალ ანალიზი და დაკვირვება თუ როგორ გარდაიქმნება უმრავლესობის რელიგიური ღირებულებები კონკრეტულ თავშეყრის ადგილებში, საზოგადოებრივ სიტუაციებში, ნორმებსა და ინსტიტუტებში. და როგორ აყალიბებს ის მოქალაქეების ერთიან აზროვნებას, ცნობიერებას და რათქმაუნდა, ერთი ადამიანის იდენტობას.
გამოენებული წყარო:
Anton I. (1991). Spekali (G. Dedabrishvili, Ed.). Metsniereba. [Original text: ანტონ პირველი: სპეკალი
აზროვნების აკადემია რელიგიურობის ფსიქოლოგია, მარინე ჩიტაშვილი. YouTube.
Brown, W. S., Murphy, N., & Newton Maloney, H. (Eds.). (1998). Whatever happened to the soul? Scientific and theological portraits of human nature. Fortress Press. [i]
Chirban, J. T. (Ed.). (1996). Personhood: Orthodox Christianity and the connection between body, mind, and soul. Bloomsbury Publishing. [i]
Gracia, J. J. E., & Noone T. (Eds.). (2003). A companion to philosophy in the Middle Ages (Blackwell Companions to Philosophy). John Wiley & Sons. [i]
Hamilton, M. B. (2001). The sociology of religion: Theoretical and comparative perspectives (2nd ed.). Routledge. Retrieved from https://iicseonline.org/sociology_of_religion1.pdf
Inglis, J. (Ed.). (2002). Medieval philosophy and the classical tradition: Islam, Judaism, and Christianity. Routledge. [i]
Kapanadze, G. (2021). Qristianuli pʻsiqʻologia. Istoriul-tʻematʻuri monaqazi [Christian psychology. Historical-thematic outline]. Nekeri. [i]
კაპანაძე, გ. (2023, December 8). ქრისტიანული ფსიქოლოგია.
Ketsbaia, K. (2020). Religiis sotsiologia (Ganakʻlebuli sakhelmzgvanelo) [Sociology of Religion: Renewed Textbook]. Ivane Javakhishvili Tbilisi State University Publishing. Retrieved from https://www.tsu.ge/assets/media/files/48/nashromebi/Religiis_Sociologia.pdf
Peters, R. S. (Ed.). (1962). Brett’s history of psychology. George Allen & Unwin Ltd. [i]
Pomazansky, M. (n.d.). Dogmaturi gvtismetqveleba [Dogmatic Theology]. orthodoxy.ge.
Robinson, D. N. (1995). An intellectual history of psychology. The University of Wisconsin Press. [i]